CYTOLOGIA PŁYNNA CZY KONWENCJONALNA?
Badanie cytologiczne jest jednym z najczęściej wykonywanych badań w gabinecie ginekologicznym. Służy ono do rozpoznawania zmian patologicznych szyjki macicy, w szczególności jest badaniem skryningowym w diagnozowaniu stanów przedrakowych szyjki macicy.
Badanie cytologiczne polega na pobraniu za pomocą specjalnej szczoteczki cytologicznej materiału z ujścia zewnętrznego kanału szyjki macicy zawierającego zarówno komórki nabłonka płaskiego jak i gruczołowego a następnie oglądaniu ich pod mikroskopem.
Badanie cytologiczne może być wykonane na dwa sposoby:
- Cytologia konwencjonalna, gdy pobrany szczoteczką materiał jest przenoszony bezpośrednio na szkiełko mikroskopowe i utrwalany.
- Cytologię płynną LBC ( Liquid-based cytology) gdy końcówkę szczoteczki cytologicznej umieszcza się w pojemniku z płynem utrwalającym komórki, zapobiegającym ich uszkodzeniu a następnie w laboratorium płyn przepuszczany jest przez filtr oczyszczający min. ze śluzu i dopiero z tak oczyszczonego płynu próbkę przenosi się na szkiełko mikroskopowe. Uważa się , że cytologia płynna LBC charakteryzuje się wyższą czułością a ponadto ta sama próbka służyć może również do wykonania badań wirusologicznych np. w kierunku obecności wirusa HPV.
Zaleca się wykonywanie badania cytologicznego regularnie od momentu rozpoczęcia współżycia.
Wyniki badań cytologicznych
Wynik badania cytologicznego podawany jest obecnie w tzw. SYSTEMIE BETHESDA
Wynik obejmuje ocenę pobranego materiału, jej jakość – ocena ilości i rodzaju pobranych komórek, ich ewentualne uszkodzenia oraz ocenę komórek pod względem zmian śródnabłonkowych i raka.
Prawidłowy wynik badania cytologicznego opisany jest jako ujemny pod względem zmian śródnabłonkowych i raka.
Wyniki nieprawidłowe opisywane są jako :
ACS-US ( atypical squamos cells of undetermined significance) czyli nieprawidłowe komórki nabłonka o nieokreślonym znaczeniu – najczęściej spowodowane jest to zmianami zapalnymi.
Zmiany śródnabłonkowe wewnątrzkomórkowe SIL ( squamous intraepitelial lesion), które najczęściej spowodowane są infekcją wirusem HPV i mogą to być zmiany o różnym stopniu nasilenia ze względu na długość toczącego się procesu patologicznego w obrębie szyjki macicy:
LSIL ( low-grade squamous intraepitelial lesion) – zmiana śródnabłonkowa małego stopnia świadcząca najczęściej o świeżej infekcji HPV
HSIL ( high-grade squamous intraepitelial lesion) – zmian śródnabłonkowa dużego stopnia, będąca najczęściej wynikiem długotrwałej infekcji wirusem HPV i stanowiąca bezpośredni stan przedrakowy.
CIS ( carcinoma in situ) , czyli wczesna postać raka szyjki macicy.
W badaniu mogą pojawić się również nieprawidłowe komórki nabłonka gruczołowego z kanału szyjki macicy AGC ( atypical glandular cells) oraz komórki raka gruczołowego.
NIEPRAWIDŁOWY WYNIK BADANIA CYTOLOGICZNEGO JEST WSKAZANIEM DO DIAGNOSTYKI POGŁĘBIONEJ CZYLI KOLPOSKOPII
Na czym polega badanie kolposkopowe?
Badanie kolposkopowe polega na ocenie części pochwowej szyjki macicy , pochwy i sromu przy pomocy przyrządu optycznego zwanego kolposkopem, który umożliwia oglądanie nabłonka w powiększeniu oraz przy zastosowaniu odpowiednich filtrów.
Celem uwidocznienia zmian patologicznych tkankę przemywa się odpowiednimi odczynnikami, pod wpływek których uwidaczniają się zmiany patologiczne.
W badaniu tym uwidocznić można również patologiczne naczynia w obrębie szyjki macicy, które mogą pojawiać się w przypadku zmian nowotworowych . Zaobserwować można również ogniska endometriozy na szyjce macicy, które mogą być przyczyną krwawień przy współżyciu.
Badanie kolposkopowe jest wprawdzie badaniem nieinwazyjnym, wskazaniem do niego jest nieprawidłowy wynik badania cytologicznego, trzeba mieć jednak świadomość , że celem badania kolposkopowego jest zlokalizowanie w obrębie szyjki macicy, pochwy, czy sromu zmian patologicznych z których należy pobrać wycinki , czyli wykonać biopsję celowaną.
Jedynie wynik badania histopatologicznego pobranych wycinków celowanych umożliwia postawienie prawidłowej diagnozy – czy np. mamy do czynienia ze stanem przedrakowym, czy rakiem szyjki macicy i o jakim stopniu zaawansowania. Umożliwia to ustalenie dalszego planu leczenia.
