RAKI SKÓRY

Nowotwory złośliwe skóry stają się coraz częstszymi schorzeniami. Najczęściej występują raki podstawnokomórkowe, raki kolczystokomórkowe i czerniaki.

Nowotwory złośliwe skóry maja różny przebieg , dają różne objawy , różnie wygląda również rokowanie . Najniebezpieczniejszym nowotworem, który może mieć bardzo gwałtowny przebieg, może dawać przerzuty odległe i wiązać się z dużą śmiertelnością jest czerniak.

Rak podstawnokomórkowy ( carcinoma basocellulare)

Rak podstawnokomórkowy ( carcinoma basocellulare) jest jednym z najczęstszych nowotworów skóry. Jest to rak o miejscowej złośliwości, charakteryzuje go powolny przebieg – rozrasta się miejscowo, nacieka podłoże i niszczy otaczające tkanki.

Częściej występuje u osób starszych i początkowo ma wygląd perłowego guzka. Guzek taki może rozrastać się odśrodkowo, tworząc większą zmianę o błyszczącej, gładkiej powierzchni, często z rozrastającymi się naczyniami krwionośnymi. Lokalizuje się najczęściej na twarzy, na plecach, rzadziej na kończynach. Zmiana najczęściej jest obwałowana i nieleczona niszczy otaczające tkanki , tworząc rodzaj owrzodzenia naciekającego w głąb, niszczącego otaczające tkanki – mięśnie, chrząstki a nawet kości.

Rak kolczystokomórkowy ( carcinoma spinocellulare)

Rak kolczystokomórkowy ( carcinoma spinocellulare) występuje rzadziej niż poprzedni rak i najczęściej pojawia się u osób w średnim i starszym wieku. Cechuje się szybkim wzrostem i dużą złośliwością, nacieka podłoże i szerzy się drogą przerzutów. Punktem wyjścia mogą być stany przedrakowe, zwłaszcza rogowacenie słoneczne.

Zmiany lokalizują się najczęściej na granicy śluzówek i skóry np. czerwień wargowa, powieki, narządy płciowe. Może przebiegać bardzo gwałtownie tworząc owrzodzenia i dając krwawienia. Nieleczony daje przerzuty odległe.

Rak brodawkujący ( carcinoma verrucosum )

Rak brodawkujący ( carcinoma verrucosum ) jest odmianą raka kolczystokomórkowego. Może występować na narządach płciowych, w jamie ustnej i na stopach. W raku brodawkującym stwierdzono obecność wirusów brodawczaka ludzkiego typu HPV 6 i HPV 11.

Raki skóry stanowią 8-10 % wszystkich nowotworów złośliwych, z czego ok. 80 %, to raki podstawnokomórkowe, a ok. 20% to raki kolczystokomórkowe.

Raki skóry rozwijają się pod wpływem czynników fizycznych, chemicznych i biologicznych.
Z czynników osobniczych bardziej narażone są osoby o jasnej karnacji skóry, o włosach blond lub rudych.
Czynnikiem niekorzystnym jest wiek, rak skóry częściej rozwijają się u osób starszych.

Wśród czynników środowiskowych na pierwszym miejscu należy wymienić promieniowanie ultrafioletowe. Najbardziej mutagenna jest frakcja UVB, która pochłaniana jest przez DNA keratocytów, powodując liczne mutacje, a w konsekwencji transformację nowotworową.

Pozostałe czynniki powodujące raka skóry to:
– czynniki biologiczne np. wirusy
– czynniki chemiczne – arsen, pochodne węglowodorów aromatycznych, smoła pogazowa
– promieniowanie jonizujące
– leki immunosupresyjne
– środki światłouczulajace
– przewlekłe urazy skóry, przewlekłe procesy zapalne , blizny np. pooparzeniowe.
– palenie tytoniu
– rodzinne występowanie raka skóry.

OBJAWY RAKA SKÓRY

Raki podstawnokomórkowe początkowo mogą przybierać postać niewielkich zgrubień z poszerzonymi naczyniami krwionośnymi, które następnie przybierają postać pokrytej strupem, niegojącej się rany, niebolesnej.

Rak kolczystokomórkowy początkowo rozwija się w postaci pojedynczego guzka, lub owrzodzenia o nacieczonej podstawie i wyniosłych brzegach. Zmiana nieleczona przybiera postać krwawiącego owrzodzenia. Objawami świadczącymi o zaawansowanej chorobie są przerzuty w regionalnych węzłach chłonnych.

W przypadku wystąpienia powyżej opisach objawów należy jak najszybciej udać się do dermatologa.

Rozpoznanie raka skóry dokonuje się w oparciu o badanie dermatoskopowe oraz badanie histopatologiczne wyciętej chirurgicznie zmiany.

Chirurgiczne wycięcie guza z marginesem zdrowych tkanek jest podstawowym sposobem leczenia raków skóry. W pewnych przypadkach można zastosować odparowanie zmian za pomocą lasera CO2.

Rokowanie jest uzależnione od umiejscowienia, wielkości oraz stopnia zróżnicowania nowotworu. Czynnikiem najczęściej decydującym o skuteczności leczenia jest jak najszybsze rozpoznanie i usuniecie zmiany.

W przypadku raka podstawnokomórkowego wyleczenie jest skuteczne w ponad 95% przypadków.

W przypadku raka kolczystokomórkowego rozwijającego się na podłożu rogowacenia świetlnego rokowanie jest dobre. Najbardziej złośliwe są zmiany na podłożu blizn i przewlekłych stanów zapalnych. Znacznie gorsze jest rokowanie, gdy dochodzi do zajęcia okolicznych węzłów chłonnych, dlatego tak istotne znaczenie ma jak najwcześniejsza diagnostyka oraz leczenie. Nie można lekceważyć żadnych utrzymujących się długo zmian skórnych.

Ze względu na fakt, że promieniowanie słoneczne jest głównym czynnikiem rozwoju raka skóry należy ograniczać ekspozycję na promieniowanie słoneczne , szczególnie w rodzinach południowych, stosować filtry przeciwsłoneczne oraz ograniczać korzystanie z tzw. solariów, szczególnie przez bardzo młode osoby.